این آموزه زیبا از امام کاظم (ع) با نقل‌قول از انجیل بر فضیلت رحمت و شفقت تأکید می‌کند. این آموزه این ایده را منتقل می‌کند که کسانی که به دیگران رحم و مهربانی نشان می‌دهند، در روز قیامت مورد رحمت الهی قرار خواهند گرفت؛ لذا این ایده منعکس‌کننده یک حقیقت جهانی است که در بسیاری از سنت‌های مذهبی یافت می‌شود: سرنوشت ما با نحوه رفتار ما با دیگران شکل می‌گیرد.
۱. فضیلت رحمت
رحمت یکی از ارزشمندترین ویژگی‌ها در روابط انسانی و الهی است. این آموزه تأکید می‌کند که رحم‌کردن به دیگران خصیصهٔ افرادی است که مورد لطف خدا قرار میگیرند. بارحم کردن، ما یک ویژگی الهی را در معرض نمایش قرار می‌دهیم؛ زیرا رحمت یکی از صفات الهی است.
۲. رحمت عملی دوسویه
این گفته منعکس‌کننده یک اصل عمیق معنوی است: کسانی که به دیگران رحم می‌کنند، به‌ویژه در روز قیامت، رحمت دریافت خواهند کرد. همان‌طور که ما با دیگران رفتار می‌کنیم، خدا با ما رفتار خواهد کرد. این امر مؤمنان را تشویق می‌کند که با شفقت، بخشش و مراقبت از دیگران زندگی کنند، زیرا می‌دانند که اعمال آنها سرنوشت آنها را در زندگی پس از مرگ تعیین می‌کند.
۳. ارزش همدلی و شفقت
عبارت «خوشا به حال کسانی که به یکدیگر رحم می‌کنند» بر اهمیت تقویت همدلی و شفقت در روابط ما تأکید می‌کند. این عبارت به ما یادآوری می‌کند که ما به‌عنوان انسان، به هم پیوسته‌ایم و مهربانی باعث ایجاد همدلی و گسترش خوبی در زندگی فردی و اجتماعی به‌طورکلی می‌شود.
۴. آماده‌شدن برای روز قیامت
پاداش نهایی نشان‌دادن رحمت، دریافت رحمت خداوند در روز قیامت است. این گفته ما را تشویق می‌کند تا با تمرین رحمت، از جمله بخشش، سخاوت و صبوری با دیگران، برای آن روز آماده شویم. کسانی که در میان خود با رحمت و شفقت زندگی و تعامل می‌کنند، وقتی در پیشگاه خداوند می‌ایستند، مورد لطف الهی قرار میگیرند.
پیامدهای عملی:
۱. بخشش را تمرین کنید.
کینه و دشمنی را کنار بگذارید و کسانی را که به شما ستم کرده‌اند، ببخشید. بخشیدن دیگران شما را در معرض دریافت بخشش و رحمت خداوند قرار می‌دهد.
۲. مهربانی و شفقت نشان دهید
با دیگران، به‌ویژه کسانی که آسیب‌پذیر یا نیازمند هستند، مهربان و دلسوز باشید. اعمال کوچک رحمت - کمک به فقرا، دلجویی از رنج‌دیدگان یا نشان‌دادن صبر - پاداش‌های معنوی عظیمی به همراه دارند.
۳. بازتاب رحمت الهی
تلاش کنید تا رحمت الهی را در تعاملات روزانه خود به نمایش درآورید. با دیگران با عشق و صبر رفتار کنید. از خشونت و بی‌رحمی دوری کنید؛ زیرا این رفتارها ما را از رحمت الهی دور می‌کند.
۴. برای آخرت آماده شوید.
به یاد داشته باشید که روز قیامت زمانی است که ما در مقابل خدا می‌ایستیم و برای اعمال خود پاسخگو خواهیم بود. با زندگی توأم با رحمت، می‌توانیم امیدوار باشیم که در عوض رحمت بی‌کران خدا را دریافت خواهیم کرد.
نتیجه‌گیری
این حدیث که به امام کاظم (ع) نسبت‌داده‌شده و از انجیل نقل شده است، به زیبایی آموزه‌های مسیحیت و اسلام را به هم پیوند می‌دهد و ارزش جهانی رحمت را برجسته می‌کند. با نشان‌دادن شفقت و مهربانی نسبت به دیگران، خود را با اصول الهی همسو می‌کنیم و راه را برای دریافت رحمت خدا در روز قیامت هموار می‌کنیم. این آموزه به ما یادآوری می‌کند که رحمت راهی برای رستگاری و نعمت‌های ابدی است، نه فقط یک فضیلت. این حدیث ما را به زندگی‌ای سرشار از همدلی، بخشش و عشق دعوت می‌کند، زیرا این ویژگی‌ها در نهایت سرنوشت ما را در زندگی پس از مرگ شکل خواهند داد.
63157
شرح حدیث:
در انجیل نوشته شده است (و حضرت عیسی علیه‌السلام فرمود):
«طُوبَى لِلْمُتَرَاحِمِينَ أُولَئِكَ هُمُ الْمَرْحُومُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»
ترجمه روان: «خوشا به حال کسانی که با بندگان خدا مهربان و رحم‌کننده‌اند؛ آنها هستند که روز قیامت مورد رحمت خدا قرار میگیرند.»
شرح عمیق:
این کلام یکی از معروف‌ترین سخنان حضرت مسیح علیه‌السلام است که در «موعظه سر کوه» (متی ۵:۷) آمده و در روایات اسلامی هم بسیار مورد تأیید قرار گرفته.
۱. «طُوبَى» یعنی چه؟ «طُوبَى» در زبان سریانی و عربی یعنی: خوشبختی کامل، بهشت، درخت طوبی در بهشت، لذت ابدی، شادی که دیگر غمی بعدش نیست. یعنی رحم‌کننده واقعی، همین امروز بهشت را در دلش دارد و فردا هم بهشت را در دستش.
۲. «مُتَرَاحِمِين» یعنی فقط دلسوز نیستند، بلکه درعمل به دیگران رحم می‌کنند یعنی:
- به یتیم دست نوازش کشیدن
- به فقیر کمک کردن
- گناهکار را نصیحت کردن نه تحقیر کردن
- حیوان را آزار ندادن
- حتی به دشمن هم اگر گرسنه بود، غذا دادن
- برای همه، حتی کافر، دعای هدایت کردن
۳. قانون طلایی عالم هستی: «هر کس به بندگان خدا رحم کند، خدا در قیامت به او رحم می‌کند.» پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: «الرَّاحِمُونَ يَرْحَمُهُمُ الرَّحْمَنُ، ارْحَمُوا مَنْ فِي الأَرْضِ يَرْحَمْكُمْ مَنْ فِي السَّمَاءِ» (مهربانان را خدای مهربان مهر می‌کند؛ به اهل زمین رحم کنید تا اهل آسمان به شما رحم کند.)
۴. ترسناک‌ترین هشدار: اگر امروز رحم نکنیم، فردا کسی به ما رحم نمی‌کند. امام صادق علیه‌السلام: «مَنْ لَمْ يَرْحَمْ لَا يُرْحَمْ» (کسی که رحم نکند، به او رحم نمی‌شود.)
مثال‌های واقعی:
- آن پیرمردی که هر ماه حقوق بازنشستگی‌اش را برای بچه‌های یتیم خرج می‌کرد → وقتی مُرد، هزاران نفر برایش گریه کردند و تا امروز دعایش می‌کنند.
- آن جوانی که به سگ خیابانی غذا می‌داد → در تصادف سخت، به طور معجزه‌آسا نجات پیدا کرد.
- اما آن ثروتمندی که به کارگرش ظلم کرد و حقوقش را نخورد → در بیمارستان، حتی یک نفر کنار بسترش نبود.
پیام عملی امروز:
هر روز یک کار رحمت‌آمیز انجام بده، حتی خیلی کوچک:
- یک پیام محبت‌آمیز به کسی که دلش شکسته
- صدقه دادن (حتی ۱۰ هزار تومان)
- لبخند زدن به غریبه
- بخشیدن کسی که به تو بدی کرده
- دعا کردن برای همه، حتی دشمنانت
چون همین کارهای کوچک، کلید رحمت بزرگ خداست در روزی که هیچ سایه‌ای جز سایه‌ی رحمت خدا نیست.
خداوندا! ما را از مُتَراحِمین قرار بده و دل ما را سخت نگردان. الهی آمین
منابع:
- انجیل متی ۵:۷
- بحارالأنوار، ج ۷۴، ص ۱۵۲
- تفسیر الإمام العسکری علیه‌السلام، ص ۳۴۲
- میزان الحکمة، ج ۵، ص ۳۸ (باب الرحمة)
;
