احادیث

انسان از موعظه‌ی دیگران بی‌نیاز نیست، لکن موعظه‌ای که از درون انسان برمی‌خیزد، بهترین موعظه است، چون هرکسی به صفات و عیوب خود از همه آگاه‌تر است. باید همت انسان، این باشد که خود را مرتب در معرض ارزیابی وجدان خویش قرار دهد. اینکه دیگران ما را محاسبه نکنند، دلیل نمی‌شود که خودمان مواظب اعمالمان نباشیم. محاسبه و بررسی کردار، از لغزش‌های آینده‌ی انسان جلوگیری می‌کند. و اما مُراد از «خَوف» در این روایت، ترس از خدا و عذاب او بواسطه‌ی کِردارهای بد انسان است نه ترس از مردم و قدرت‌های پوشالی. «حَذر» هم، به معنای احتیاط است؛ البته نه به این معنا که انسان دست از فعالیت بکِشد، بلکه باید همواره با رعایت احتیاط و پرهیز در میدان‌های مختلف وارد عمل شود؛ که همانا معنای «تقوا» همین است. ;

حضرت، بعد از خداشناسی، محبوب‌ترین امور نزد پروردگار را پاک نگه‌داشتن‌ شکم و پاکدامنى دانسته و اشاره‌ای به سایر واجبات و عبادات مثل نماز نمی‌فرمایند؛ علتش این است که «عفّت» عامل بازدارنده‌ای است که جلوی عوامل مزاحم دیگر را می‌گیرد. تأثیر عامل مزاحم، همیشه بیشتر از عوامل رشددهنده است؛ مثل اینکه کسی غذاهای مفید و مقوّی مصرف کند ولی از طرف دیگر بطور منظم سَم یا میکروبی را وارد بدن خود نماید، بدیهی است که هیچ فایده‌ای از غذاها نخواهد برد.

با این توضیح، در «مسائل معنوی» انسانی که عبادات زیادی را انجام می‌دهد، ولی از آن طرف، مرتب میکروبِ گناه را در کالبد روح خود وارد می‌کند، اثر عبادت‌هایش خنثی می‌شود؛ ولی اگر آئینه‌ی قلب خود را با گناه تیره نکند، فطرت الهی‌اش او را به رشد و کمال هدایت می‌کند. پس «ترک گناه» از «انجام عبادت» مهم‌تر است. به این خاطر، شیطان، انسان را بیشتر به انجام گناه وسوسه می‌کند تا ترک عبادت؛ چون وقتی سیاهی گناه بر انسان چیره شود، عبادات او دیگر موجب تقرّب وی به خدا نخواهد شد.

بنابراین ترک دو گناه مهم، از پسندیده‌ترین کارهاست؛ یکی «گناه شکمی» است که با دنیاطلبی، مال‌اندوزی و طمع‌ها ارتباط پیدا می‌کند و دومی، گناه «شهوات جنسی».

;