شرح کلام حضرت عیسی (علیه‌السلام)

متن عربی:
إِنَّ الدَّابَّةَ إِذَا لَمْ تُرْكَبْ وَلَمْ تُمْتَهَنْ وَتُسْتَعْمَلْ لَتَصْعُبَ وَيَتَغَيَّرُ خُلُقُهَا
وَكَذَلِكَ الْقُلُوبُ إِذَا لَمْ تُرَقَّقْ بِذِكْرِ الْمَوْتِ وَيَتْبَعْهَا دُءُوبُ الْعِبَادَةِ تَقْسُو وَتَغْلُظُ

ترجمه روان :
حضرت عیسی (ع) فرمود:
«اسب اگر سوار نشوی، رامش نکنی و به کارش نگیری، سرکش می‌شود و اخلاقش عوض می‌شود و لگد می‌زند.
قلب انسان هم همین‌طور است: اگر با یاد مرگ نرمش نکنی و پیوسته با عبادت خسته‌اش نکنی، سخت و سنگ‌مانند و خشن می‌شود.»

تشبیه فوق‌العاده زیبا

• اسب وحشی = قلب رها شده
• سوار شدن و رام کردن و خسته کردن = یاد مرگ + عبادت مداوم
• نتیجه اسب رام‌نشده = سرکشی، نافرمانی، لگد زدن
• نتیجه قلب رام‌نشده = قساوت، بی‌تفاوتی به گناه، بی‌حسی به خدا و خلق خدا

دو داروی اصلی نرم‌کننده قلب از کلام حضرت عیسی

1. ذِكْرُ الْمَوْتِ (یاد مرگ) → نرم‌کننده قلب
   هر روز چند بار به خودت بگو:
   «من همین امشب ممکن است بمیرم… با همین پرونده… با همین دل سیاه…»

امام علی(ع): «مَنْ أَكْثَرَ ذِكْرَ الْمَوْتِ رَقَّ قَلْبُهُ»

1. دُءُوبُ الْعِبَادَةِ (عبادت پی‌درپی و خسته‌کننده) → خسته‌کننده و رام‌کننده قلب
   نه فقط نماز و روزه واجب، بلکه:
   • نماز شب،
   • تهجّد،
   • گریه در خلوت،
   • زیاد سجده کردن،
   • زیاد قرآن خواندن تا اشک بیاید،
   • زیاد استغفار تا دل بلرزد.

این‌ها مثل تازیانه و افسار و زین بر اسب وحشی قلب است.

نشانه‌های قلب «قاسی و غلیظ»

• گناه می‌کند و دلش نمی‌لرزد
• صدای قرآن می‌شنود، اشک نمی‌آید
• مرگ عزیزانش را می‌بیند، عبرت نمی‌گیرد
• به فقیر و یتیم نگاه می‌کند، دلش نمی‌سوزد
• در محرم گریه نمی‌کند، در اعیاد مذهبی شادی نمی‌کند

این یعنی قلبش تبدیل به سنگ شده.

خلاصه کلام روح‌الله(ع):
قلب را یا با یاد مرگ و عبادت مداوم رام می‌کنی، یا می‌گذاری وحشی و سرکش شود و روز قیامت لگدت بزند.

خدا قلب‌های ما را با یاد مرگ نرم و با عبادت رام کند. آمین.